Kryterium dochodowe
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 1209 zł. Dochód wyliczany zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych.
W przypadku gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie przekracza kwotę 1209 zł o kwotę nie wyższą niż kwota świadczenia z funduszu alimentacyjnego (przysługującego danej osobie uprawnionej w okresie świadczeniowym, na który jest ustalane prawo do tego świadczenia), świadczenie z funduszu alimentacyjnego przysługuje w wysokości różnicy między kwotą świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługującego danej osobie uprawnionej a kwotą, o którą został przekroczony dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie.
Zasada „złotówka za złotówkę”
Mechanizm ten zakłada, że przekroczenie progu dochodowego uprawniającego do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, tj. kwoty 1209 zł miesięcznie na osobę w rodzinie np. o 300 zł nie będzie skutkować automatycznie utratą prawa do tych świadczeń. Świadczenie będzie wówczas przysługiwać w wysokości pomniejszonej o kwotę przekroczenia kryterium.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości ustalonych alimentów, jednakże nie wyższej niż 500 zł miesięcznie. Minimalna kwota świadczeń z funduszu alimentacyjnego przysługująca z zastosowaniem mechanizmu „złotówka za złotówkę” wynosić będzie 100 zł. W związku z tym rodzice i inne uprawione osoby otrzymujący świadczenie, po przekroczeniu ustawowego kryterium dochodu, nie utracą prawa do świadczeń i będą mogły je nadal otrzymywać, ale w odpowiednio niższej wysokości.
Wyjątek: w przypadku, gdy wysokość świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługującego danej osobie uprawnionej jest niższa niż 100 zł, świadczenie to nie przysługuje.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego
Do świadczenia z funduszu alimentacyjnego ma prawo osoba uprawniona do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna.
Bezskuteczność egzekucji w rozumieniu ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oznacza egzekucję, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych.
Za bezskuteczną egzekucję uważa się również niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z powodu:
- braku podstawy prawnej do pojęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika,
- braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą.
Bezskuteczność egzekucji potwierdza komornik sądowy odpowiednim zaświadczeniem.
W przypadku, gdy egzekucja alimentów nie jest prowadzona w Polsce, gdyż dłużnik mieszka za granicą, w celu potwierdzenia bezskuteczności egzekucji, do wniosku o przyznanie świadczenia z FA wnioskodawca musi dołączyć odpowiednie zaświadczenie z sądu okręgowego (lub innego właściwego sądu) lub zagranicznej instytucji egzekucyjnej, potwierdzające bezskuteczność egzekucji zasądzonych alimentów lub niemożność prowadzenia egzekucji.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują osobie uprawnionej do alimentów do ukończenia przez nią:
- 18 roku życia,
- w przypadku gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej do ukończenia przez nią 25 roku życia,
- w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności - bezterminowo.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie przysługują, jeżeli osoba uprawniona:
- została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w pieczy zastępczej;
- zawarła związek małżeński.
Zmiany w wysokości świadczeń z funduszu alimentacyjnego na skutek zmiany wysokości zasądzonych alimentów dokonuje się po wpływie tytułu wykonawczego do komornika sądowego prowadzącego postępowanie egzekucyjne od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana wysokości zasądzonych alimentów.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednakże nie wyższej niż 500,00 zł miesięcznie na każde z uprawnionych do alimentów dzieci.
Świadczenia alimentacyjne przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 1209,00 zł. Przy ustalaniu prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego do dochodu rodziny nie wlicza się kwot otrzymanych świadczeń z tego funduszu.
Przy ustalaniu uprawnień do świadczeń z funduszu alimentacyjnego brane są pod uwagę dochody członków rodziny osiągnięte w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy oraz zmiany w sytuacji dochodowej stanowiące utratę lub uzyskanie dochodu w rozumieniu ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Dochód ustalany jest zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych.
Osoba otrzymująca świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego, w przypadku wystąpienia w rodzinie jakichkolwiek zmian mających wpływ na prawo do tych świadczeń (m.in. zmian dochodowych, utraty/uzyskania dochodu przez rodziców lub dzieci, zmiany adresu zamieszkania, składu rodzinny, zaprzestania nauki przez dziecko), jest zobowiązana do niezwłocznego powiadomienia o zmianach organ wypłacający świadczenia czyli Ośrodek Pomocy Społecznej w Kobylnicy.
Powyższe zmiany mogą mieć wpływ na przyznane prawdo do świadczeń alimentacyjnych, ich niezwłoczne zgłoszenie pozwoli uniknąć nienależnie pobranych świadczeń, które będą podlegać zwrotowi wraz z odsetkami.
Aby nabyć prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego dziecko, które ma zasądzone alimenty nie musi być wychowywane przez rodzica samotnie. Prawo do świadczenia przysługuje też na dzieci wychowywane przez rodzica, który zawarł kolejny związek małżeński, żyje w nieformalnym związku lub mąż/żona nie płaci zasądzonych alimentów. W takich przypadkach rodzic zobowiązany do alimentacji nie jest wliczany do składu rodziny, więc jego dochód nie jest brany pod uwagę przy ustalaniu czy rodzina ma prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego.
Okres świadczeniowy
Świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego przyznawane są na okres świadczeniowy, trwający 12 miesięcy: od 1 października do 30 września następnego roku kalendarzowego.
Wymagane dokumenty
Do wniosku o świadczenie z funduszu należy dołączyć:
- Zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość dochodu rodziny, w tym:
a) oświadczenie o dochodach nieopodatkowanych (m.in. świadczenie rodzicielskie, dochód z pracy za granicą, stypendia socjalne, alimenty otrzymywane z funduszu alimentacyjnego lub od rodzica dziecka) - Zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o bezskuteczności egzekucji zawierające informację o stanie egzekucji, przyczynach jej bezskuteczności oraz o działaniach podejmowanych w celu wyegzekwowania zasądzonych świadczeń alimentacyjnych;
- Kopię orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności,
- Kopię odpisu prawomocnego wyroku sądu orzekającego rozwód lub separację
- Odpis prawomocnego orzeczenia sądu zasądzającego alimenty, odpis postanowienia sądu o zabezpieczeniu powództwa o alimenty, odpis protokołu zawierającego treść ugody sądowej lub ugody zawartej przed mediatorem,
- Orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dla osoby uprawnionej,
- Zaświadczenie o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej,
- Oświadczenie o formie wypłaty, nr konta bankowego (wnioskodawca powinien być właścicielem lub współwłaścicielem konta),
- Informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności,
- Zaświadczenie właściwej jednostki Policji, a w przypadku cudzoziemców - właściwej instytucji, o przyjęciu zgłoszenia zaginięcia w przypadku gdy małżonek rodzica osoby, na którą jest składany wniosek, zaginął.
Postępowanie w sprawie przyznawania świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego kończy się wydaniem decyzji administracyjnej w terminie 30 dni od daty przekazania przez komornika sądowego poprawnie wypełnionego zaświadczenia o bezskutecznej egzekucji alimentów lub złożenia wniosku z pełną dokumentacją.
Od decyzji tej przysługuje stronie prawo wniesienia odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w terminie 14 dni od daty jej otrzymania.
Wnioski składane na nowy okres świadczeniowy są rozpatrywane zgodnie z poniższym harmonogramem:
- wniosek złożony od lipca do sierpnia zostanie rozpatrzony do 31 października
- wniosek złożony we wrześniu zostanie rozpatrzony do 30 listopada
- wniosek złożony w październiku zostanie rozpatrzony do 31 grudnia
- wniosek złożony w listopadzie zostanie rozpatrzony do 31 stycznia kolejnego roku
- wniosek złożony od 01 grudnia do 31 stycznia zostanie rozpatrzony do 28 lutego kolejnego roku.
Działania podejmowane wobec dłużników alimentacyjnych
Działania wobec dłużników alimentacyjnych przewidziane w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów podejmuje organ właściwy dłużnika, tj. wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika alimentacyjnego. Realizacja ww. ustawy może być także przekazana do jednostki organizacyjnej gminy np. do ośrodka pomocy społecznej. Realizatorem ustawy dla osób zamieszkałych na terenie Gminy Kobylnica jest Ośrodek Pomocy Społecznej w Kobylnicy.
Działania wobec dłużników alimentacyjnych podejmowane są na wniosek organu właściwego wierzyciela tj. wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej (dziecka) jeśli:
- osobie uprawnionej zostało przyznane prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego;
- osoba uprawniona do świadczenia alimentacyjnego od rodzica lub jej przedstawiciel ustawowy złoży do organu właściwego wierzyciela wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego;
- osoba uprawniona została umieszczona w pieczy zastępczej.
Wniosek osoby uprawnionej o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego
W przypadku bezskuteczności egzekucji osoba uprawniona do świadczenia alimentacyjnego od rodzica lub jej przedstawiciel ustawowy może złożyć do organu właściwego wierzyciela wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego.
Egzekucja bezskuteczna w rozumieniu przepisów ww. ustawy to egzekucja, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych.
Prawo to przysługuje niezależnie od tego, czy w sprawie jest wypłacane świadczenie z funduszu alimentacyjnego. Jeśli osobie uprawnionej zostało przyznane prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego, nie musi ona składać odrębnego wniosku w sprawie podjęcia działań wobec dłużnika alimentacyjnego, ponieważ organ wypłacający świadczenie z urzędu wystąpi o podjęcie takich działań do organu właściwego dłużnika.
Wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego składa się w organie wypłacającym świadczenia z funduszu alimentacyjnego w gminie wierzyciela. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o bezskuteczności egzekucji zawierające informację o stanie egzekucji, przyczynach jej bezskuteczności oraz o działaniach podejmowanych w celu wyegzekwowania zasądzonych alimentów. O takie zaświadczenie może także wystąpić do komornika organ właściwy wierzyciela.
Działania podejmowane wobec dłużników alimentacyjnych przez organ właściwy dłużnika
Organ właściwy dłużnika przeprowadza wywiad alimentacyjny, w celu ustalenia sytuacji rodzinnej, dochodowej i zawodowej dłużnika alimentacyjnego, a także jego stanu zdrowia oraz przyczyn niełożenia na utrzymanie osoby uprawnionej oraz odbiera od niego oświadczenie majątkowe.
Organ właściwy dłużnika przekazuje komornikowi sądowemu informacje mające wpływ na skuteczność prowadzonej egzekucji, w szczególności zawarte w wywiadzie alimentacyjnym oraz oświadczeniu majątkowym dłużnika alimentacyjnego.
W przypadku gdy dłużnik alimentacyjny nie może wywiązać się ze swoich zobowiązań z powodu braku zatrudnienia, organ właściwy dłużnika zobowiązuje go do zarejestrowania się jako bezrobotny albo jako poszukujący pracy w przypadku braku możliwości zarejestrowania się jako bezrobotny oraz informuje właściwy powiatowy urząd pracy o potrzebie aktywizacji zawodowej dłużnika.
Jeżeli dłużnik alimentacyjny uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego lub odmówił:
- złożenia oświadczenia majątkowego,
- zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy,
- bez uzasadnionej przyczyny, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac na zasadach robót publicznych albo udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych,
organ właściwy dłużnika wszczyna postępowanie dotyczące uznania dłużnika za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych.
Decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych nie wydaje się wobec dłużnika, który przez okres 6 ostatnich miesięcy wywiązywał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych w tytule wykonawczym alimentów.
Gdy decyzja o uznaniu dłużnika za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna, organ właściwy dłużnika:
- składa wniosek o ściganie dłużnika za przestępstwo określone w art. 209 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny oraz
- kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego.
Organ właściwy dłużnika informuje organ właściwy wierzyciela oraz komornika sądowego o działaniach podjętych wobec dłużnika alimentacyjnego oraz o ich efektach.
Czynności podejmowane przez organ wypłacający świadczenie z funduszu alimentacyjnego w odniesieniu do dłużników alimentacyjnych
Organ właściwy wierzyciela przekazuje dłużnikowi alimentacyjnemu:
- informację o przyznaniu osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego,
- informację o wysokości zobowiązań dłużnika alimentacyjnego wobec Skarbu Państwa z tytułu:
- wypłaconych osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego na podstawie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów,
- wypłaconych osobie uprawnionej na podstawie ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, zaliczek alimentacyjnych,
- wypłaconych na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o funduszu świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
Dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie
z ustawowymi odsetkami. Odsetki są naliczane od pierwszego dnia następującego po dniu wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego, do dnia spłaty.
Na podstawie art. 8a ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, organ właściwy wierzyciela przekazuje do biura informacji gospodarczej informację gospodarczą o zobowiązaniu lub zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego wynikających z tytułów, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt. 1 i 2 tej ustawy, w razie powstania zaległości za okres dłuższy niż 6 miesięcy.